Lo primièr còp que lo vegèri èra a La Grépia (aubèrga tenguda per sa femna) pel repais del Comitat de las Fèstas d’Ambres (Tarn). Arribèri, comandèri de monjas e esperèri. E vaquí que nos arriba un tipe per nos contar d’istòrias. De çò que contava me soveni pas, mas sabi que o contava en patés e que nos fasiá plan rire.
Qualques annadas aprèp, lo tornèri véser dins los vilatges e las vilas del Tarn. Coneguèri aital lo Padena de las salas polivalentas. Ieu m’èri engajat dins l’occitanisme, sabiái doncas que lo patés èra l’occitan, e vice versa. Mas compreniái pas brica aquelas criticas caninas d’unes intellectuals occitanistas que lor caliá pas parlar d’aquel umorista del ras de la cinta. A rebors d’aquelas criticas morrelevadas, venguèri sul pic un incondicional del Padena.
A Rabastens, Reialmont, Albi, Fiac o Viterba, coma dins tota Occitania, totjorn lo meteis scenari : Èsser abans ora. Esperar la dubertura de las pòrtas. Véser arribar un fum de mond. Del vilatge, de las bòrdas a l’entorn, del canton. De joves, de vièlhs, d’òmes, de femnas, los cosins de Vendinas e la tata de Marcafavas – un pòble, vos disi –, que s’amassa per escotar Padena… E tornar trobar la siá dignitat !
Padena es lo nòstre pus grand pedagòg de la lenga. Una lenga de cada jorn, la que servís encara dins aquel país. Capable de s’ajustar al parlar del canton, de ne prene l’intonacion autentica, coma s’èra d’aquí. E n’es, d’efièt. Parlar dins la lenga del pòble, parlar de la lenga, vòli dire de sa situacion, es a dire parlar del pòble. Un pòble que se reconeis dins un discors trufandièr. Un miralh ont cadun se vei a travèrs los autres. Padena, Padenassa, los Padenons son pas sus la scèna, son lo vesin, la vesina e fin finala cadun qu’escota…
Transmutacion. Milanta Padenas dins la sala. Un rire fòrt, de reconeissença recipròca, de relacion mutuala entre se e los autres. Una comunautat. Referéncias intemporalas. Qual s’es pas arrestat, un ser d’estiu, sus un pas… ?
Un pòble que se trufa de sa situacion ? Pus fòrt que sapient. Diferéncia capitala amb los umoristas francimands que jamai son pas dins lo pòble. Que se trufan del pòble, òc ! mas per far oblidar a lor « public » que ven precisament d’aquel pòble aborat. Umoristicariá de la negacion. Superficiala. Que càmbia pas res.
Padena, interprete de la comunautat, pedagòg de la lenga tornada trobar, revelator del pòble, militant de la concientizacion positiva. Aquò pòt e deu cambiar tot. Contunha Padena !
Joan Vilota
Leave a Reply